سوغات و صنایع دستی سیستان و بلوچستان:

(قسمت 3)

حصیر بافی، خولک بافی، سیس بافی:

هنر سیس بافی، خولک بافی، حصیر بافی و یا خلک بافی، قدمتی بسیار زیاد، به قدمت تاریخ شهر سوخته و دریاچه هامون دارد. مردم سیستان و بلوچستان نیز برای هنر ارزش و جایگاه ویژه ای قائل هستند. از حصیر بافی در منطقه ی سیستان با گویش (خولک بافی) و در بلوچستان با گویش (تگرد) یاد می کنند. البته باید گفت که به لحاظ نوع مواد ساخت هم بایکدیگر متفاوت هستند. خولك را با استفاده از ساقه هاي ني و تگرد را از برگ های درختان خرمای وحشی که به داز معروف است تهیه می کنند.

سایه بان، پرده و توتن (نوعی قایق حصیری) از جمله محصولات حصیری سیستان هستند. سواس (صندل)، كپات(سبد كوچك)، كچو (خورجين)، پروند (كمربند جهت بالا رفتن از درخت نخل)، سمان (زيرانداز)، روپگ (جارو)، سفت (جانماز) هم محصولات تولیدی بلوچستان بشمار می روند.

غالبا این محصولات حصیری در روستاهای حاشیه ی کوه خواجه و شهرستان زابل تولید می شوند که مربوط به سیستان هستند. نيكشهر، سراوان وسرباز هم مناطقی از بلوچستان هستند که مردمانش به تولید این نوع محصولات حصیری اشتغال دارند.

درمورد سیس خوب است بدانید که سیس رشته هایی از الیاف می باشد که در اطراف تنه درخت خرما رشد می کند و به گیس درخت خرما معروف است. از این الیاف در هنر سیس بافی برای تولید لوازم خانه همچون تک(نوعی زیرانداز حصیری)، سوند ( نوعی حصیر برای ایجاد حصار و محدود کردن فضا)، نولک (نوعی سبد دسته‌دار برای حمل علوفه و ماهی)، قفس (برای نگهداری مرغ)، کتل ( نوعی زنبیل)، انواع طناب و کلاهک آباژور استفاده می کنند.

سفال گری:

سفال گری دیگر هنر و صنعت بسیار کهن سیستان و بلوچستان بشمار می رود و در این استان بسیار رواج دارد. سفال هایی که در شهر سوخته کشف شده اند این ادعا را اثبات می کنند.

یکی از مراکز مهم تولید سفال سیستان و بلوچستان روستای کلپورگان می باشد که قدمت سفالگری این روستا پنج الی هفت هزار سالی می باشد. مردم بلوچستان با استفاده از خاک رس ظروف سفالی زیبایی تولید می کنند. سفال های این منطقه بعد از پخته شدن قرمز رنگ می شوند، که این به خاطر نوع خاص خاک منطقه است. به همین علت سفال منطقه ی کلپورگان با سفال مناطق دیگر فرق دارد.

بانوان هنرمند و خوش ذوق بلوچی، سفال را با دست می سازند. آن ها برای قشنگ تر شدن سطح سفال ها از ترکیب تیتوک و آب استفاده می کنند. تیتوک سنگي است كه از كوه بيرك بدست می آید، سپس با یک تکه چوب نازک ِ خرمای وحشی، روی سفال نقوش زیبایی ایجاد می کنند. رنگ نقش ها پیش از پخت قهوه ای ِ مایل به قرمز و بعد از پخت به رنگ سیاه خواهد بود.

هنوز هم سفالگری در کلپورگان سراوان، هلونچکان نیکشهر و روستای کوه متیک سرباز رونق دارد و مردم به این حرفه مشغولند.

سینی، کاسه، بشقاب، کوزه، قندان، چلیم، قوری، گلدان و... از جمله محصولات سفالی هستند که می توانید از این استان به یادگار و سوغات ببرید.