خصوصیات معماری کلیسای وانک:

(قسمت 2)

نقاشی:

از کلیساهای محله جلفا که دیدن کنید علاوه بر ظاهر و معماری منحصربفردشان مهم ترین عاملی که می توان گفت، وانک را متمایز می کند، وجود نقاشی های زیبا بر روی دیوارهای داخلی این ساختمان است. قبل از اینکه وانک ساخته شود، هیچ کلیسای ارمنی این حجم از نقاشی را بر دیوارهای داخلی خود نداشته و این یک سنت در کلیسا سازی ارمنیان بود که، دیوارهای خارجی با حجاری تزیین می شدند و دیوارهای داخلی معمولا ساده و فاقد تزیین.

اما درمورد وانک قصه تغییر کرد چرا که اینجا پای هنر ایتالیایی و اروپایی به میان آمده بود. هنرمندان ارمنی اصفهان با الهام گرفتن از سبک های اروپایی و ایتالیایی، دیوارهای کلیساهای اصفهان را به نقاشی هایی با موضوعات برگرفته از انجیل مقدس مزین کردند. زیبایی این نقاشی ها به حدی بود که در کمترین زمان هنرمندانش شهرتی جهانی یافتند. از میان این هنرمندان استاد نقاش آسدوازادور در سال 1667 میلادی برای نقاشی دیوارهای کاخ کرملین به مسکو خوانده شد و سی سال در مسکو مشغول به کار بود.

اعجاز رنگ های وانک:

استفاده از نقاشی های رنگارنگ بر روی دیوارهای داخلی کلیساهای محله جلفا، خیلی زود تاثیری عمیق بر معماری کلیساهای ارمنی بعد از قرن هفدهم میلادی گذاشت و به شیوه ای جدید مبدل گشت. این سبک ابتدا در کلیساهای کناره رود ارس، به ویژه منطقه نخجوان مرسوم شد و بعد به سایر مناطق ارمنستان همچون ایروان، اجمیادزین و ... هم راه پیدا کرد. کلیسای شهر اجمیادزین نمونه ای این سبک است.

در سال های گذشته کلیساهای زیادی در منطقه نخجوان تخریب شدند و تنها کلیسای بازمانده که این سبک را در خود دارد، کلیسای استپانوس مقدس می باشد.

تزیینات و پنجره ها:

علاوه بر نقاشی های زیبا استفاده از کاشی های لعاب دار با طرح های متنوع در بخش های پایینی دیوارهای داخلی کلیسا نیز بر زیبایی این اماکن افزوده. این روش نخستین بار در تاریخ معماری کلیساهای ارمنی و با الهام از معماری ایرانی انجام گرفت و تبدیل به شیوه منحصربفرد کلیساهای اصفهان شد.

دیگر وجه تمایز این کلیساها پنجره های بسیار بزرگشان در مقایسه با کلیساهای ارمنستان است. به اینصورت نور بیشتری داخل کلیسا میتابد و نقاشی ها جلوه بیشتری پیدا می کنند.

جای خالی ناقوس:

تمایز دیگری که در کلیساهای نخستین اصفهان ناقوس خانه و ناقوس نداشتند و اگر قرار بود مراسم و فریضه ای صورت گیرد، اهالی محل را با صدای ضرباتی که بر چوبی بزرگ به نام کوچناک نواخته می شد باخبر می کردند و به اینصورت مردم به سمت کلیسا می رفتند تا فرایض دینی خود را بجای بیاورند. نمونه ای از این چوب های بزرگ را می توانید در کلیسای کاتارینه مقدس مشاهده کنید.

کلیسای تُومای مقدس نخستین کلیسایی بود که به ناقوس مجهز شد و جالب است بدانید وقتی بر روی این کلیسا ناقوس نصب شد از آن به عنوان کلیسای زنگدار یاد می شد. بعد از آن استفاده از کوچناک کمرنگ شد و همه کلیساها را به ناقوس مجهز کردند، البته با سبکی ارمنی.