تارخچه باسیلیکا سیسترن

        سردابه باسیلیکا سیسترن، بنایی بسیار بزرگ و زیرزمینی است که زمانی به عنوان قسمتی از میدان بزرگ شهر قسطنطنیه محسوب می شد. در حقیقت این بنا قبل از اینکه تبدیل به سرداب شود فقط به عنوان زیر زمینی بود که بخشی از کلیسای مشهور شهر استانبول یعنی باسیلیکا استوا را تشکیل می داد. عمر تمام این مجموعه قدیمی به قرن سوم و چهارم میلادی و امپراتوری کنستانتین اول باز می گردد، یعنی هنگامی که قسطنطنیه به قطب تجاری، هنری و رسمی دوره خود در فرمانروایی روم شرقی تبدیل شده بود. ممکن است فکر کنید باسیلیکا سیسترن از آن جا که تنها یک زیرزمین بزرگ بود، از آسیب و تخریب در گذر زمان در امان بوده و لطمه ای ندیده؛ ولی این بنا هم از بلایا و آسیب های انسانی و طبیعی در امان نبوده است، طبق بررسی ها و تحقیقات اکثر آسیب هایی که گریباگیر باسیلیکا شد بخاطر شورش نیکا در قرن ششم بوده است. در مورد حمله نیکا چیزی که باید بدانید این است که این شورش،از بدترین و مخرب ترین شورش های تاریخ قسطنطنیه بود که کشته های زیادی داد و در طول این جنگ قسمت بزرگی از پایتخت امپراتوری روم شرقی صدمات زیادی را متحمل شد.

زیرزمین کلیسا هم مثل بقیه بنا و سایر نقاط شهر به همان اندازه دچار آسیب و تخریب شد،پس از پایان یافتن شورش نیکا در سال 532 میلادی ژوستینین یکم (Justinian I)، پادشاه آن زمان روم شرقی، فرمان داد که این کلیسا بازسازی شود و به وسعت آن افزوده شود. در حقیقت بعد از این مرمت بود که باسیلیکا سیسترن از یک زیر زمین به یک سردابه بسیار بزرگ تغییر کاربری داد. 
بر اساس یافته های تاریخی،برای اینکه سرداب باسیلیکا بازسازی شود، 7000 برده در این پروژه مشغول به کار بودند و بعد از اتمام کار، سرداب مجهز به یک سیستم فیلتر و تصفیه آب شد و زیرزمین از آن پس تبدیل به آب انبار شد. از آن پس، باسیلیکا سیسترن، آب آشامیدنی قصر بزرگ قسطنطنیه -قصر فرمانروا - و بقیه بناهای مرکز شهر را تامین می کرد.

باسیلیکا سیسترن به دلیل موقعیت خاصش در مواقع کم آبی و خشکسالی از اهمیت بسیاری برخوردار بود. این آب انبار همچنان پس از قرن پانزدهم میلادی هم جایگاه خود را حفظ کرد که بعد از آن امپراتوری عثمانی قسطنطنیه را به تصرف خود در آورد، از آب حاصل از این سرداب برای قصر توپکاپی و سکونتگاه فرمانروای عثمانی استفاده می شد.

بعد گذر چند سالی، فرمانروایان عثمانی که به آب روان بیشتر علاقه داشتند، دیگر از این سرداب استفاده نکردند که همین امر سبب شد باسیلیکا برای مدت های بسیار طولانی از یادها برود.

▪کنستانتین اول، یکی از بزرگترین و پر نفوذترین فرمانروایان امپراتوری روم شرقی محسوب می شد.

▪شهر قسطنطنیه را امروزه با اسم هفت تپه معرفی می کنند، چون این شهر برفراز هفت تپه متفاوت بنا شده است. تپه اول، به عنوان مرکز شهر انتخاب شد که هم اکنون در قلمرو محله سلطان احمد و منطقه فاتح استانبول جای می گیرد و همواره قطب اصلی و مرکز شهر هفت تپه معرفی می شود.