موزه جواهرات ملی ایران:

موزه جواهرات ملی در زیرزمین بانک مرکزی جای دارد و محتوایاتش را جواهرات و سنگ‌های گرانبهای تاریخ ایران تشکیل داده اند.

خزانه ملی ایران در خیابان فردوسی تهران، مجاور سفارت ترکیه، جای دارد و البته بنای ذکر شده متعلق به‌ بانک مرکزی ایران می باشد. این ساختمان به‌عنوان خزانه ملی جواهرات معرفی می‌شود، ولی بعصی آن را گنجینه و موزه می دانند. این گنجینه بزرگ و باشکوه تاریخ و فرهنگ قدیمی ایران را نشان می دهد. البته در میانشان روایات تلخی هم وجود دارد.

در کشور ما قدمت گردآوری جواهرات با ارزش ‌به‌دوران حکومت صفویه بر می‌گردد. تا قبل از این دوره  جواهرات در خزانه نگهداری نمی شدند و پادشاهان این دوره تقریبا دو قرن برای جمع‌آوری جواهرات مختلف وقت گذاشتند و حتی کارشناسان این حکومت جواهرات متفاوت را از بازار‌های عثمانی، فرانسه، هند، ایتالیا و سرزمین ‌های دیگر تهیه و به اصفهان، مرکز سلسله و حکومت صفوی، انتقال می دادند . با به پایان رسیدن دوران سلطنت شاه سلطان حسین و حمله محمود افغان به کشورمان، خزانه‌های دولتی غارت شدند و بعصی از این جواهرات به دست اشرف افغان افتاد، پس از ورود شاه تهماسب دوم به‌ اصفهان، نادر آنها را در دست گرفت و به‌ همین علت از ایران خارج نشدند.

مدتی که گذشت نادرشاه برای باز پس گرفتن جواهرات که در هندوستان بودند، به دربار هندوستان نامه فرستاد. جواب نامه منفی بود که حمله نادر به هند را منجرب شد، هنگامی که نادر در این جنگ موفق شد محمدشاه گورکانی جواهر، اسحله و مبالغی نقدی تقریبا قابل توجهی را به‌‌ نادرشاه پس داد.

قسمتی از این جواهرات گرانبها که نادر توانست باز پس گیرد، طبق فرهنگ و رسوم درباری قسمتی از آن ها به حرم امام رضا و بخشی هم به حاکمان ایرانی تقدیم شد و قسمتی هم به سربازان حکومت به عنوان پاداش. با اینکه جواهرات از دست غارتگران در آمده بودند ولی در ایران هم جای امنی برایشان وجود نداشت. بعد از اینکه نادر به قتل رسید، احمدبیگ افغان ابدالی، از سرداران بزرگ نادرشاه، قسمتی از جواهرات‌ غارت کرد که از جمله مهم ترینشان کوه نور بود. البته هم اکنون الماس کوه نور در تاج ملکه انگلستان، ملکه الیزابت، جای دارد.

خزانه کنونی جواهرات در سال ۱۳۳۴ بنا نهاده شد و در سال ۱۳۳۹ با بازگشایی بانک مرکزی، تمامشان به‌ این بانک برای نگهداری داده شدند. خزانه جواهرات ملی در زمینی وجود دارد که‌ مساحتش به۱۰۰۰ متر مربع میرسد و از سیستم‌های ایمنی متفاوتی برخوردار است که توسط شرکت المانی تعبیه شده است. این موزه بزرگ پیش از انقلاب باز بود و در جریان هیاهوهای روزهای انقلاب برای مدتی پلمب شد و در سال ۱۳۶۹ برای اینکه باز مردم بتوانند از آن دیدن کنند بازگشایی شد. البته در مدتی که انقلاب صورت گرفت هیچ صدمه ای به‌ جواهرات وارد نشد. از دوره حکومت قاجاریان تا کنون جواهرات موجود در این موزه وسیع تغییر چندانی نکرد و بعد از گذشت زمانی دو جواهر ارزشمند دیگر هم به این مجموعه اضافه شدند: یکی مروارید ارزشمندی که از خلیج فارس صید شده و دیگری فیروزه‌ای که از معادن نیشابور به‌ این خزانه اضافه شد. این خزانه بسیار بزرگ جواهرات ارزنده با پیشینه تاریخی طولانی را در خود جای داده که در ادامه با هر یک از آنها آشنا خواهید شد.