قلعه سرخ آگرا در هند

یک بنای نظامی در آگرا هند که در سال 1565بدست امپراتور اکبر تاسیس شده و بعدها بدست شاه جهان توسعه یافته است، قلعه فوق‌العاده آگرا که به قلعه سرخ آگرا نیز نامیده می‌شود، تلفیقی از معماری هندوها و مسلمانان است. قلعه نزدیک به دو کیلومتر با تاج محل هند فاصله دارد و از راه ورودی آمر سینگ با دیوار خارجی کوتاه تر و زاویه تندتر آن که برای گیج کردن مهاجمین است، می‌توان وارد قلعه شد. در این مطلب با اول تور همراه باشید تا در این قصر زیبا گشتی بزنیم.
در درون محوطه قلعه، می‌توان دو بنای سنگی زیبا که به هم متصل هستند را بازدید کرد، «اکبری محل» و «جهانگیری محل»، که عظیم ترین بخش اختصاصی مسکونی در درون مجموعه هستند. جاهای جالب توجه دیگر عبارتند از کاخ اختصاصی با سقف مسی و طراحی دلفریب، و باغ انگور یک باغچه مغولی با الگوهای جورچین با تعدادی فواره و آبراه و همینطور چشم اندازهایی که زمانی برای فرمانروا و دوستانش جایی اختصاصی بوده است. برج هشت گوشه موساممن هم،که بعدها تا پایان عمر شاه حصرگاهش شد بسیار دیدنی است.

این قلعه مستحکم با ظاهر خاص و منحصر به فردش که از سنگ ماسه سرخ رنگ ساخته شده، با دیوارهایی به طول 2/5 کیلومتر، شهر سلطنتی امپراتوری مغولی هند یا گورکانیان را در خود جای داده است. اکبر شاه (امپراتور گورکانی) علاقه زیادی به سنگ ماسه سرخ داشت و به همین دلیل برای عمارت‌های این بنا از این سنگ استفاده کرد. و به دلیل همین سنگهای سرخ رنگ امروزه به آن قلعه سرخ یا ارگ سرخ آگرا نیز گفته می‌شود که نباید آن را با قلعه سرخ در دهلی اشتباه گرفت.
پسر شاه جهان اورنگ زیپ، شاه جهان را در 8 سال آخر عمرش در این قلعه زندانی کرده بود که با توجه به زیبایی و بزرگی این قلعه، مجازات چندان سخت‌گیرانه‌ای محسوب نمی‌شد. بر اساس شایعات تاریخی، شاه‌جهان درون برج معصومان درگذشت که برجی با ایوانی مرمرین و مشرف به تاج محل است. این قلعه توسط اکبر و جهانگیر و شاه‌جهان کامل شد. قلعه سرخ در اصل محل سکونت جهانگیر بوده است. حیاط این قلعه بسیار دیدنی مشرف به خوابگاه و ناهار خوری بود. در وسط حیاط دیگر قصر تابستانی شاه بود. طراحی قلعه سرخ آگرا همانند تاج محل در نظر گرفته شده. در قسمتی که شاه‌جهان زندانی بوده یک مسجد کوچک به نام مینا مسجد قرار دارد که کوچک‌ترین مسجد دنیا و محل عبادت شاه‌جهان بوده است که طراحی جالبی دارد.

کاخ سرخ آگرا هند از نظر تاریخ معماری دارای ارزش بسیاری است، چرا که برخی از جالب‌ترین آمیزه‌های معماری هندو و معماری ایرانی در این قلعه زیبا تلفیق شده اند. در واقع بسیاری از تزئینات و کاشی‌کاری‌های عمارت‌های قلعه آگرا کاملا منطبق با اصول معماری ایرانی و الهام گرفته از این سبک معماری هستند، اما روی آنها به جای خطوط اسلیمی و خطاطی، اژدها و فیل و پرندگان که سمبل‌هایی از فرهنگ هندو هستند نقاشی شده‌اند.
دیوارهای قلعه آگرا بلند و قرمز رنگ است، قصرها نیز به دو رنگ سفید و قرمز ساخته شده‌اند (طبقه پایین قصر از سنگ‌های قرمز رنگ و طبقه بالای آن از سنگ مرمر سفید است.) در این قصر حتی بخشی برای باغ وحش حیوانات مخصوص پادشاه اختصاص داده شده بود. کاخ تابستانه پادشاه و تخت تابستانی آن که تماما از سنگ مرمر ساخته شده هم یکی از جاذبه های اصلی این قصر است، این تخت مشرف به حیاطی سرسبزی است که ظاهرا آنجا در قدیم مکانی برای برپایی بازاری مخصوص زنان اشراف و بزرگان (مانند سه شنبه بازار) بود و شاه هنگامی که بر روی تخت می‌نشست از  بالا زنان قصر را مشاهده می‌کرد و به این صورت در همین جا بود که شاه‌جهان برای اولین بار ممتاز بانو را در قصر می‌بیند و عاشق او می‌شود و با او ازدواج می‌کند. (ممتاز از اشراف ایرانی بود و عمه ممتازبانو، همسر محبوب جهانگیر شاه، پدر شاه جهان بود.) ولی از آنجا که ساخت این کاخ‌ها و آرامگاه ممتاز بانو (تاج محل) بسیار پرهزینه بود، پسر شاه جهان (اورنگ زیپپ) پدرش را به بهانه دیوانگی بر کنار و در قصر خودش یعنی قلعه سرخ زندانی می‌کند. نکته جالب این است که در این قصر پنجره‌ای وجود دارد که از آن تاج محل قابل رویت است.