شاه چراغ شیراز

شاه‌چراغ شیراز آرامگاهی است در شهر زیبای شیراز که بنا بر اعتقاد بومیان و تاریخ نگاران احمدبن موسی کاظم ، پسر ارشد امام موسی کاظم و همچنین محمدبن موسی ،از برادران امام رضا ، در آن به خاک سپرده شده‌است. او در راه پیوستن به برادر خود به سوی  استان خراسان سفر نمود ولی در راه توسط  ماموران خلیفه عباسی در شیراز کشته شد.

این آرامگاه در شمال خیابان احمدی در شیراز قرار دارد. آرامگاه سید میر محمد برادر سیدمیر احمد نیز در نزدیکی شاه‌چراغ است ^، که به سبک معماری آذری بنا شده است .

این بارگاه در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شد و گنبد و بارگاه آن دارای کاشی کاریهای هنرمندانه ای است ، درون حرم را با به آیینه کاری های ریز رنگین، با ظرافتی خاص، آیینه کاری کرده و انواع خطهای زیبای فارسی و عربی ، نمای چشم نوازی را در برابر دیدگان بیننده ایجاد کرده است .

بنای حرم، مشتمل بر ایوانی در جلو و حرمی گسترده در پشت ایوان است که در چهار جانب حرم، چهار شاه نشین قرار گرفته و مسجدی نیز در قسمت غربی در پشت حرم ساخته شده ،  ضریح حرم نیز در شاه نشین زیر گنبد قرار دارد و از نقره ساخته شده .

حیاط شاه چراغ دارای دو در اصلی ورودی است که در سمت جنوب و شمال حرم قرار دارند ، برای ورود به حرم از زیر دو سر در بزرگ کاشی کاری شده گذر میکنید و وارد حیاط وسیع حرم میشوید ، در میانه حیاط ، حوض بزرگ فواره داری ساخته شده و در اطراف حوض برای زیبا تر شدن فضا درختکاری شده است. حرم شاهچراغ در سمت غربی حیاط و حرم سید میر محمد(برادر شاه چراغ ) در سمت شمال شرقی حیاط قرار دارد.

غیر از دو در اصلی ورودی حرم ، دو در فرعی نیز وجود دارد که یکی به بازار حاجی و دیگری به مسجد جامع عتیق راه دارد ، همچنین درگاه مانندی نیز از ضلع شمال حیاط وارد بازار شاه چراغ میشود.

در دور تا دور حیاط حرم ، اتاقهایی در دو طبقه ساخته شده اند که در پیشانی جلویی آنها کاشی کاری شده ،  ستونهای آهنی ایوان حرم به وسیله چوبهای نفیس پوشیده شده است و در سقف آن نیز چوب منبت کاری شده به کار رفته است،  امکاناتی مانند پاسگاه انتظامی، دفتر پست و مخابرات ، کتابخانه و موزه در این حیاط وسیع برای رفاه مردم تدارک دیده شده است .

در زلزله سال ۱۲۳۹ (ه. ق) شیراز با خاک یکسان شد و این آرامگاه نیز به کلی مخروبه گردید ، پس از زلزله، قندیل اهدایی نادرشاه را فروختند و صرف بازسازی آرامگاه کردند .

در سال ۱۲۴۳ (ه. ق) به دستور فتحعلی شاه قاجار، حسین علی میرزا فرمان فرما ، پی گیر شد تا کف بقعه را یک متر از زمین بلندتر بسازند ،  این کار صورت گرفت و به جای استفاده از سنگ و ساروج ، آن را از سنگ و آجر و گچ بنا کردند و در آخر ضریحی نقره‌ای بر گور نصب کردند ،  در سال ۱۲۶۹ (ه. ق) بر اثر زلزله گنبد آرامگاه شکست و فرو ریخت ، در همان سال محمدناصر ظهیرالدوله آن را نوسازی کرد.

در سال ۱۲۸۹ (ه. ق) مسعود میرزا ظل السلطان دری از جنس نقره بر ورودی حرم نصب کرد و در سال ۱۲۹۲ (ه. ق) شاهزاده ظل السلطان، ساعت زنگ دار بزرگی بر برج جنوبی بقعه نصب کرد.

در سال ۱۳۰۶ (ه. ق) آینه کاری مفصلی بر دیوارهای داخل حرم انجام گرفت.

در سال ۱۳۳۶ خورشیدی، آخرین گنبد قدیمی آرامگاه برچیده شد و اولین گنبد با بتون آرمه‌ای توسط انجمن آثار ملی و اداره باستان‌شناسی فارس به همت هنرمند فقید سید احمد رضازاده ساخته شد ^.

در سال ۱۳۶۰ طی حکمی از سوی سید روح‌الله خمینی، سید محمد مهدی دستغیب به تولیت آستان احمدی و محمدی منصوب شد.

در ۱۴ اسفند ۱۳۹۲ طی حکمی از سویعلی خامنه ای ،سید علی اصغر دستغیب ،  تولیت آستان احمدی (شاهچراغ) و محمدی را بر عهده گرفت.

شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۸۸ روز ششم ذیقعده یعنی پنجمین روز از دهه کرامت را به نام روز بزرگداشت احمدبن موسی شاهچراغ جهت ثبت در تقویم مناسبت‌های ملی- اسلامی کشور تصویب کرد .