مروری بر سرگذشت سردر باغ ملی،تهران:

   محمد حسین خان سپهسالار، برای پیگیری اقدامات خود در زمینه توسعه میدان مشق اقدام دیگری در سال 1278 انجام داد. محمد حسین خان یک دروازه‌ بسیار بزرگ با یک در دو لنگه و دو طاق نمای در طرفین آن در شمال خیابان و میدان سپه (امام خمینی فعلی‌) نصب نمود که بعضی اوقات ناصرالدین شاه از آن برای دیدن مشق گروه های نظامی استفاده می کرد. طبق نقشه‌های پایتخت در دوره ناصرالدین شاه‌،  سردر باغ ملی در شمال خیابان سپه‌ و در منطقه قرار گیری بانک سپه تا کوچه پست جای گرفته بود. ساختمانی به سبک مهندسی و معماری روسی در شمال غربی این میدان در سال 1280 احداث شد. حالا زیبایی و جلوه این میدان چندبرابر شده بود و از آن ساختمان هم به عنوان مرکز قزاق خانه دولتی استفاده می شد. ولی با افول سلسله قاجاریه کم کم میدان از رونق افتاد و مثل سابق کانون توجهات نبود.

قبلا اشاره کردیم که پس از وقوع کودتای 1299 این میدان کاربری نظامی اش را نداشت. بدین ترتیب این تصمیم در ذهن رضاخان جا خوش  کرد که پیش از به پادشاهای رسیدن، فرمان دهد که سردر باغ ملی را بسازند و سرانجام میدان مشق یک سردر جدید را به خود ببیند.

پس سر در باغ ملی و بعد از آن بناهای اطرافش با فرمان شخص رضاخان و به نظارت جعفر خان کاشانی و کمک آلمانی‌ها قبل از اینکه جنگ جهانی دوم شروع شود احداث شدند. سردر باغ ملی را در شرق سردر پیشین که به دوره قاجاریه تعلق داشت، دقیقا در همان اندازه ظاهر ساختند و بعد از پایان ساختن آن سردر پیشین را از بین بردند که در محل تقاطع ضلع جنوبی و ضلع شرقی میدان واقع شده بود. این پروژه به نوسازی سردر باغ ملی معروف است و در طی سال ‌های ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ انجام شد.

 در اولین سال‌های وزارت جنگ پهلوی اول‌، بخش غربی این میدان و ساختمان های دیگر آن به باغ ملی تغییر کاربری دادند و سردر بزرگ الماسیه که ساخت قورخانه تهران(اولین کارخانه اسلحه سازی ایران) بود را روی سردر باغ ملی گذاشتند. نیم تنه رضا پهلوی در این هنگام به فرمان سردار اعتماد، رییس کل قورخانه ساخته و بر روی سردر نصب شد. این نیم تنه را می شد تا آخر دوره پهلوی دوم روی سر در دید؛ ولی در دوره انقلاب اسلامی آن را سرنگون کردند و احتمال می دهند که آن را در فضای باز بانک ملی رو به روی سردر دفن کردند.

سرانجام در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۴ این سردر مورد مرمت واقع شد و سیستم نورپردازی روی نصب شد تا در شب هم زیبایی و نمایی خاص به فضای اطراف خود بدهد. این اثر در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۷۷ با شماره ۲۱۳۰ در به ثبت آثار ملی ایران رسید و از آن به عنوان یکی از میراث تاریخی ایران یاد می شود. در سومین دوره جایزه خشت طلایی، سازمان زیباسازی و شهرداری منطقه ۱۲ شهرداری تهران، توانست این عنوان را به خاطر احیا و مرمت سر در باغ ملی و مجموعه میدان مشق تهران به خود اختصاص دهد.