نحوه پیدایش چشمه های پاموک کاله

   چشمه های  پاموک کاله و روستای آن دقیقا در منطقه دریای اژه و وسط دره رودخانه مندرس (River Menderes) واقع شده است. چنانچه در پی این مطلب باشیم که چشمه هایی همچون پاموک کاله چگونه پدید آمده اند، باید به 400 هزار سال قبل سفر کنیم؛ هنگامی که آسیای صغیر (ترکیه کنونی) مجموعه ای از زلزله های بسیار مهیب را متحمل شد. این زمین لرزه ها سبب بوجود آمدن دره رودخانه مندرس و عوارض زمینی دارای آب گرم به نام پانوک کاله شدند؛ ولی این فقط شروع پدید آمدن چشمه های پاموک کاله بود و در آن دوره اثری از مجموعه چشمه های پلکانی وجود نداشت. 
   بستر چشمه های پاموک کاله از جنس سنگ تراورتن می باشد. تراورتن یک نوع سنگ آهکی است در این سنگ حفره هایی وجود دارد، این حفره ها از انباشته شدن رسوبات چشمه های آب گرم بوجود می آیند. سوراخ هایی که داخل این سنگ ها وجود دارد به خاطر وجود گازهای محلول در آب پدید آمده اند. چشمه های پاموک کاله در حقیقت 17 چشمه آب گرم را در بر می گیرد. این چشمه ها دمایی حدود 35 تا 100 درجه سانتیگراد دارند. از این چشمه‌ها آبی بیرون می آید که از مسافتی بسیار طولانی و در حدود 240 تا 300 متر می گذرد. این آب معدنی از چشمه ها به خارج تراوش می کند و محیطی به بزرگی 70 در 30 متر را پوشش می دهد. بنابراین متراژ بسیار وسیعی از زمین این منطقه، از رسوبات این آب تاثیر می پذیرند. آب چشمه های پاموک کاله درصد قابل توجهی هیدروکربنات کلسیم دارد و در اثر واکنش با اکسیژن، دی اکسید کربن و مونوکسید کربن آزاد می کند و سبب می شود که کربنات کلسیم رسوب کنند.
   کربنات کلسیم حاصل، دقیقا از چیزی بوجود آمده که سنگ های تراورتنی و پر حفره چشمه های پاموک کاله بوجود آمده اند. توجه کنید که پروسه پدید آمدن این چشمه ها هزاران سال طول می کشد و اینطور نیست که در مدت کوتاهی بوجود آیند. مثلا کربنات کلسیم رسوب شده، مدت های طولانی زمان می برد تا حجم بیشتر و محسوسی بیابد و در اوایل هم به صورت لایه هایی نرم و آسیب پذیر هستند. در طول سال های طولانی، این لایه ها روی هم انباشته می شوند، و در اثر فرسایش آب و باد استوارتر و سفت تر می  شوند و ظاهری متخلخل می یابند. این رسوبات ژله ای در طول گذر زمان بصورت ردیف هایی لایه ای و چین دار روی هم قرار می گیرند و در آخر  به صورت فعلی ظاهر می شوند. اما باید بدانید که نباید روی این رسوبات راه رفت چون خیلی زود و کم کم تخریب می شوند و احیای دوباره شان بسیار سخت خواهد بود.
   عوامل زیادی در سفید شدن چشمه های پاموک کاله موثرند، که می توان به وضعیت جوی، نبود گرمای کافی، وجود جریان مداوم آب و ... در ضمن رسوب کربنات کلسیم تا وقتی پایدار هستتد که مقادیر دی اکسید کربن موجود در آب با دی اکسید کربن جو به یک سطح برسند، یعنی این واکنش طبیعی، تا سال ها ممکن است ادامه داشته باشد.