تاجیکِستان با نام رسمی جمهوری تاجیکستان کشوری کوهستانی و محصور در خشکی است که با حدود ۸ میلیون نفر جمعیت در سال ۲۰۱۳ میلادی و مساحتی بالغ بر ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومترمربع (۵۵٬۳۰۰ مایلمربع) در آسیای مرکزی قرار دارد. این کشور با افغانستان از جنوب، ازبکستان از غرب، قرقیزستان از شمال، و جمهوری خلق چین از شرق، مرز مشترک دارد . پایتخت این کشور شهر دوشنبه است و واحد پول آن سامانی می باشد .
سرزمینی که امروزه تاجیکستان نامیده میشود، پیشتر وطنِ فرهنگهای باستانی متعددی بودهاست که آثار برخی از آنها در محوطهٔ باستانی سرزم یافت شدهاست. در دوران نوسنگی و در عصر برنز، و در سدههای پس از آن، فرهنگها و ادیان متفاوتی در این سرزمین حضور داشتند که از میان آنها میتوان به تمدن آمودریا، فرهنگ آندرونوو، آیین بودایی، مسیحیان نسطوری، مزدیسنا، آیین مانوی و اسلام اشاره کرد. پادشاهان و حکومتهایی همچون شاهنشاهی هخامنشی، شاهنشاهی ساسانی، هپتالیان، سامانیان، امپراتوری مغول، تیموریان، امپراتوری روسیه، و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی نیز بر این سرزمین سلطه داشتند. سرانجام پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ میلادی، تاجیکستان مستقل شد ولی بلافاصله درگیر جنگی داخلی گردید که از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ بهطول انجامید.
نظام حکومتی تاجیکستان ریاستی است که از ۴ استان تشکیل شده. اکثریت ۸ میلیون جمعیت تاجیکستان را تاجیکها تشکیل میشوند که به زبان فارسی تاجیکی سخن میگویند. بسیاری از تاجیکستانیها به زبان روسی نیز بهمثابهٔ زبان دوم تسلط دارند. ولایت مختار کوهستان بدخشان علیرغم جمعیت پراکندهاش، دارای مردمانی با تنوع گویشهای متفاوت است، گویشهایی همچون روشنی، شُغنانی، اشکاشمی و وَخی . حدود ۹۳٪ تاجیکستان را رشتهکوههای بلند منشعب از تیانشان، پامیر و آلای دربر گرفتهاست. این کشور دارای یک اقتصاد گذار است که شدیداً به کمکهای مالی و تولیدات آلومینیم و پنبه وابسته است.
جغرافیا و آب و هوای تاجیکستان
تاجیکستان کشوری کوهستانی و سرسبز با بارندگی فراوان است که میتواند صادرکنندهٔ آب و برق به سایر کشورها باشد. تاجیکستان کشوری مرتفع است که رشتهکوه پامیر آن را پوشاندهاست، ولی در شمال کشور، منطقه پست فرغانه وجود دارد . در شمال تاجیکستان دشت فرغانه، در شمال غربی و بخش مرکزی، رشتهکوههای ترکستان، زرافشان، حصار و آلای، در جنوب شرقی رشتهکوههای بلند پامیر (بلندی تا ۷۴۹۵ متر) قرار دارد. در بخش جنوب غربی زمینهای نسبتاً پستتر وخش و حصار و غیره قرار دارد. رودها و دریاچههای تاجیکستان از قلهها سرچشمه میگیرند. مجموع طول ۹۴۷ رودخانه تاجیکستان بیش از ۲۸۵۰۰ کیلومتر است که ۶۰٪ ذخیره آبی آسیای مرکزی را تشکیل میدهند.
قومیت ها و مذهب در تاجیکستان
جمعیت تاجیکستان در سال ۲۰۱۴ میلادی ۸٬۱۶۰٬۰۰۰ تن برآورد شدهاست. حدود ۷۹٫۹٪ از مردم این کشور تاجیک هستند (که به فارسی تاجیکی سخن میگویند)، ۱۵٫۳٪ ازبکها، ۱٫۱٪ روس، ۱٫۱٪ قرقیز، ۰٫۳٪ ترکمن و ۰٫۳٪ تاتار هستند. اقلیتهای کوچک غیربومی از قبیل اوکراینی، چینی، کرهای و غیره نیز در تاجیکستان زندگی میکنند که حدود ۲٪ از جمعیت تاجیکستان را تشکیل میدهند.
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پارههایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود (از جمله تاجیکستان) زندهکننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان پارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسیزبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر پارسی محسوب میگردد. در نخستین سدههای هجری، خراسان و فرارود مهد تمدن و علوم ایرانی بوده و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در آنجا پرورش یافتهاند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاستهاست.
دین حدود ۹۰٪ از مردم تاجیکستان اسلام است (۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالباً شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی)است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی میکنند. مسیحیان، یهودیان، زرتشتیان، بوداییان و بهائیان از جمله اقلیتهای دینی ساکن در تاجیکستان هستند. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد .
3 دیدگاه ها
تاجیکستان زیباست.
تور ارزان تاجیکستان . دیدنی های تاجیکستان
عالی بود . ممنون .