موزه ارتباطات تهران و تاریخچه آن

آشنایی با موزه ارتباطات

 در مقابل در ورودی موزه ارتباطات هستید دقیقا در میدان مشق تهران؛ محلی که در دوره ای از قاجار به عنوان مقر تمرینات نظامی  قشون فتحعلی شاه احداث شد و در طول سال ها تحولات و اتفاقات زیادی را به خود دیده. میدان مشق حالا منطقه ای تاریخی و گردشگری در تهران بزرگ محسوب می شود ولی از سردر باغ ملی آن که بگذریم دیگر از شلوغی های خیابان امام خمینی خبری نیست و پا به فضایی زیبا و آرامشبخش می گذارید.

 بعد از عبور از سردر، ورودی موزه ارتباطات را در طرف راست تان خواهید دید؛ این مجموعه در یک بنای بسیار قدیمی با معماری منحصربفرد دایر است، در این موزه می توانید سیر توسعه و پیشرفت ارتباطات انسان را مشاهده کنید. در گوشه موزه یک صندوق پست وجود دارد، با چاپارها و نحوه پست بوسیله آنها آشنا خواهید شد، با تلگراف و پیشینه اش این صنعت ارتباطی بیشتر آشنا می شوید، تلفن های قدیمی را خواهید دید و به صورت کلی یک تاریخچه جامع و کامل از این ابزارهای ارتباطی بدست خواهید آورد.

ساختمان مجموعه دو طبقه دارد و غرفه ها و تالارهای زیادی دارد. این سالن ها پر از آثار و اشیای تاریخی زیبا و ارزشمند هستند؛ از جمله تلفن‌ های هندلی، کبوتر نامه‌ بر ، تلگرام‌ های مورس، اقلامی از قدیمی‌ ترین نوشت‌ افزارها و لوازم ارسال بسته‌ های پستی و یا چاپاری، تمبرها تا ماهواره چیزهایی هستند که در این مجموعه می بینید.

تاریخچه موزه ارتباطات

 اولین موزه پستی ایران در سال 1311 با الهام از مجموعه های اروپایی ساخته شد. این مجموعه در قسمتی از بنای وزارتخانه پست و تلگراف (تلگرافخانه) دایر شد. بنای وزاتخانه در ضلع جنوبی میدان توپخانه سابق یعنی درست مقابل ساختمان شهرداری واقع شده است. این مجموعه تا سال 1349 دایر بود اما سال 49 عمارت تلگرافخانه تخریب شد.

 ساختمانی که حالا به عنوان موزه پست می بینیم، اداره پست منطقه باغ ملی پیشین است و کلنگ احداث آن سال 1307 خورشیدی در دوره وزرای قدیم پست‌، صوراسرافیل و نظام‌الدین حکمت‌ زده شده است. این عمارت را در عوض قراول‌خانه‌های قبلی، در ضلع جنوبی میدان مشق احداث کرده اند. این ساختمان در سال 1313 خورشیدی ساخته شد و احداث آن با 536000 تومان صورت گرفت. 

 عیسی صدیق در معرفی بنای پست در کتاب «یادگار عمر» اینطور آورده:

روز سوم مرداد ۱۳۱۳، یکصد و بیست عدد کارت دعوت برای افتتاح بنای تازه پست که دو روز بعد یعنی ۵ مرداد انجام می‌گرفت، برای نمایندگان و رییس مجلس از طرف رییس‌الوزرا ارسال گردید.

 بخشی از این عمارت یعنی بال غربی آن (حدودیک‌ سوم‌ کل بنا) در کنار سردر باغ ملی‌، به عنوان اداره گمرکات پست در نظر گرفته شد. بعد از وقوع انقلاب اسلامی در سال 1369 بود که این قسمت از عمارت کاربریش تغییر کرد و همان زمان ابزارها و اشیای موزه پست به آن انتقال داده شد. در تاریخ دهم بهمن 1369 این مجموعه در ساختمان تازه تاسیس شروع به فعالیت کرد. 

با موافقت سازمان امور اداری و استخدامی کشور در 20 اسفند ماه 1374، موزه پست نامش تغییر کرد و به عنوان موزه وزارت پست و تلگراف و تلفن معرفی شد. در 12 مرداد ماه 1378 اسم این مجموعه به پست و مخابرات تغییر داده شد و بعد از افتتاح در سال 1393 آن را با اسم موزه ارتباطات معرفی می کنند. بعد از نوسازی های اخیر لقب زندگی دوباره یک موزه را به این مجموعه دادند.

 تملک این ساختمان در اختیار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است و سایر مجموعه های مشابه در بقیه شهرهای ایران هم عبارتند از: ساختمان چاپارخانه میبد یزد،عمارت پیشین پست چابهار، عمارت پست رشت، منزل مجتهدی‌های تبریز و عمارت منشی باشی شیراز.