معماری سردر باغ ملی پایتخت:

    این سردر را جعفرخان معمار کاشانی، ساخته؛ ولی کسانی دیگر هم برای احداث آن تلاش کرده اند. در این مورد می توان به استاد اسماعیلی اشاره کرد که مسئولیت سفت کاری بنا را برعهده داشته و یا کریم منیژه که ستون‌های زیبای سردر را ساخته و البته هنر ساخت کاشیِ های این بنا که کار استاد خاک نگار مقدم بود، در ضمن کاشی‌کاری‌ استاد حسین کاشی‌پز هم در این سردر خودنمایی می کند و نمی توان آن ها را نادیده گرفت.

  در این سردر بیشتر تلفیقی از شیوه معماری ایرانی-اروپایی مشهور به سبک رضا خانی مشاهده می شود. این سبک در واقع معماری معروف و مرسوم آن دوره محسوب می شد. این سبک بیشتر خود را در کاشی کاری ها و کلاه فرنگی نشان می دهد. این معماری در ایران ترکیبی از طراحی و معماری دوران‌ متفاوت تاریخی ایران و سبک‌های اروپایی محسوب می شود و تبعیت از سبک‌های معماری ایران باستان با قالب و عملکرد نوین در آن مشهود است.

در تمامی بناهای میدان مشق‌ این شیوه طراحی به صورتی خود را نشان می دهد: احداث موزه ایران باستان به شیوه ساسانی و به تبعیت از ایوان مداین و طاق کسری، بنای ساختمان شهربانی از شیوه و سبک هخامنشی‌، ساختمان کاخ وزارت امور خارجه به شیوه هخامنشی و به تبعیت از دستگاه زرتشت در نقش رستم و ساختمان سازمانی ثبت اسناد و املاک با ترکیبی از سبک ساخت و سازهای هخامنشی‌، ساسانی‌، اسلامی و اروپایی ساخته شده اند.

 این بنا بیشتر شبیه دروازه‌های پایتخت در زمان حکومت ناصرالدین شاه است. اغلب قسمت های این سردر از پی و پایه و هشت ستون و ساق ستون و آجر تشکیل شده از دیگر مصالح آن می توان به سنگ، چوب، آهن و برنز اشاره کرد.

سردر باغ ملی از شرق به غرب حدود 28 متر پنها دارد. در صورتی که در ایام پیشین دو اتاق نگهبانی و دیدبانی هم در بخش غربی و شرقی وجود داشت و بر بزرگی و وسعت سردر بیشتر می کرد. البته بعد از گذشت زمانی اتاق غربی به شکل بخشی از ساختمان شرکت نفت ایران و انگلیس درآمد و اتاق شرقی به بنای اداره پست تهران اضافه و پس از گدشت دوره ای تخریب خراب شد.

در بخش بیرونی سردر  هشت ستون آجری می بینید که به شکل جفت ساخته و طراحی  شده اند و کاملا شبیه هم هستند. این هشت ستون در طرفین ورودی‌های سه گانه واقع شده اند و نسبت به هم در حد قطر بک ستون عقب نشینی کرده اند؛ یعنی دو تا از چهار ستون در طرفین هر دروازه، مقداری عقب تر ساخته شده و این موضوع باعث شده سایه و روشنایی نور جلوه‌ای خاص به سردر بدهد.

در قسمت فوقانی این سردر دیده‌بانی، نقاره زنی و گذرگاهی برای عبور نیروهای نظامی ایجاد شده بود. یک اتاق بروی ورودی وسطی به شکل کلاه فرنگی ساخته شده که از معماری روسیه الهام گرفته. در این قسمت بام شیروانی و پنجره هایی با طاق هلالی با دید به دو طرف باغ ملی ساخته شد. در گذشته این اتاقک به عنوان نقارخانه استفاده می شد و اهالی تهران با نواختن شیپور در آن میفهمیدند که چه زمان خورشید طلوع و غروب خواهد کرد.